• مطالعات اقتصادی مرتبط با حاملهای انرژی (فسیلی، تجدیدپذیر و برق)
سیاب ممی پور؛ محمد صیادی؛ محمدجواد جباری راد
چکیده
هدف اصلی این تحقیق، شناسایی و اولویتبندی سیاستهای مختلف قیمتگذاری بنزین در ایران براساس شاخصهای توسعه پایدار با بهکارگیری روش دلفی و تحلیل سلسله مراتبی است. برای این منظور با بررسی مطالعات و مصاحبه با متخصصان و صاحب نظران، ابتدا انواع گزینههای قیمتگذاری بنزین به همراه شاخصهای ارزیابی این گزینهها به تفکیک اقتصادی، ...
بیشتر
هدف اصلی این تحقیق، شناسایی و اولویتبندی سیاستهای مختلف قیمتگذاری بنزین در ایران براساس شاخصهای توسعه پایدار با بهکارگیری روش دلفی و تحلیل سلسله مراتبی است. برای این منظور با بررسی مطالعات و مصاحبه با متخصصان و صاحب نظران، ابتدا انواع گزینههای قیمتگذاری بنزین به همراه شاخصهای ارزیابی این گزینهها به تفکیک اقتصادی، اجتماعی و محیطزیستی در چارچوب روش دلفی استخراج شد و چهار گزینه قیمتگذاری برای بنزین مطرح شد: 1- دو نرخی بودن قیمت بنزین یا ادامه روند فعلی، 2- تک نرخی بودن قیمت بنزین و پرداخت نقدی یارانه به خودرو، 3- قیمتگذاری متناسب با مصرف بنزین و 4- تک نرخی بودن قیمت بنزین و اختصاص سهمیه به افراد بجای خودرو. در ادامه این گزینهها برحسب شاخصهای اقتصادی، اجتماعی و محیطزیستی در چارچوب روش تحلیل سلسله مراتبی مورد ارزیابی و اولویتبندی قرار گرفتند. نتایج تحقیق نشان میدهد، قیمتگذاری متناسب با سطح مصرف بنزین یا وضع مالیات بر مصرف آن (گزینه سوم) بهترین گزینه قیمتگذاری از بین گزینههای سیاستی اشاره شده محسوب میشود. در گزینه سیاستی منتخب تحقیق، شاخصهای اقتصادی و محیطزیستی از اهمیت بالایی برخوردارند و قیمت بنزین بین قیمت سهمیهای و فوب خلیجفارس، متناسب با مصرف افراد تعیین میشود و تغییرات ناگهانی قیمت برای همه مصرفکنندگان اتفاق نمیافتد. در این گزینه، قیمت بنزین کاملا وابسته به رفتار مصرفی افراد بوده و مصارف بالا همواره با مالیاتهای بالاتر مواجه شده و در نتیجه، امکان توزیع عادلانهتر یارانه و کاهش انگیزه قاچاق برای این سوخت را به نحو موثرتری فراهم میکند.